ΜΗΛΟΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η Μήλος ηφαιστειακό νησί με διαφορετική
γεωλογική σύσταση από τις υπόλοιπες Κυκλάδες. Έχει λευκές
αμμουδιές, καταγάλανα νερά, κόκκινα, κίτρινα και μαύρα βράχια. Νησί
μυστηριακό και ιδιόμορφα γοητευτικό.

Ένα φυσικό εργαστήριο με κοιτάσματα σπάνιων
μετάλλων και ορυκτών. Λιμανάκια με μικρά απάγκια για τις
βάρκες σκαμμένα στο βράχο, τα «σύρματα». Οι
ακτές αγκαλιάζουν μια γαλήνια ενδοχώρα, όπου τα πετρώματα,
γεννούν λιγοστά, αλλά ξεχωριστά προϊόντα γης. Η μεσολάβηση του
θαλασσινού νερού και του τοπικού, πανάρχαιου, φυτού αφάνας
μεταμορφώνουν τη χέρσα γη σε γόνιμα μικρά λιβάδια.

Ο σπογγώδης και γεμάτος κοιλότητες βράχος, που χρησιμεύει σα
θεμέλιο στη Μήλο, μοιάζει με θερμάστρα που θερμαίνει ελαφρά τη γη,
κάνοντας την να παράγει θεσπέσια κρασιά, γλυκύτατα σύκα,
νοστιμότατα πεπόνια, νεροκολοκύθες και καρπούζια. Στα πεδινά,
παλιότερα, καλλιεργούσαν άριστης ποιότητας σιτάρι, κριθάρι, εκλεκτό
βαμβάκι, βραστερά όσπρια, βρώσιμες ελιές και φρέσκα κηπευτικά.

Το κρασί ωρίμαζε σε δοχεία σφραγισμένα με
ντόπιο, ζυμωμένο με θάλασσα, γύψο. Υπήρχαν πέρδικες, τρυγόνια,
ορτύκια και συκοφάγοι αλλά και νοστιμότατα ψάρια, θεσπέσιες
πεταλίδες σκληρά και αλμυρά στρείδια,
τα «γαϊδουρόποδα». Το κουφέτο, λαχταριστό
γλυκό του κουταλιού από μελωμένη νεροκολοκύθα και αμύγδαλα, η
δροσερή, ζουμερή καρπουζόπιτα,
τα σκορδολάζανα (λαζάνια περιχυμένα με σκορδαλιά, σάλτσα
ντομάτας και μηλέικο λαδοτύρι). Η μηλέικη
κολοκυθόπιτα με κολοκύθα, τριμμένο τυρί και κατσικίσιο
βούτυρο, το χοιρινό φούρνου (σπάλα χοιρινή, γλύνα, κρασί
κόκκινο, μηλέικος πελτές, θυμάρι).
Πεντανόστιμα πιταράκια, που έφεραν από την Κρήτη οι
παλιοί Μηλιοί ναυτικοί, αναβιώνουν πατροπαράδοτες μνήμες του
ουρανίσκου. Μέσα σε γυάλινα βαζάκια κρίταμα τουρσί (ντόπια
χορταρικά με αλμυρούτσικη επίγευση που γεμίζουν χορτόπιτες ή
τρώγονται βρασμένα, με ελαιόλαδο, ξίδι ή λεμόνι).

Η Μήλος αν και αιγαιοπελαγίτικο νησί δεν
φημίζεται τόσο για τα θαλασσινά της εδέσματα όσο για τα πιάτα της
που έχουν ως βάση το κρέας και τα γαλακτοκομικά, καθώς μία από τις
κύριες ασχολίες των κατοίκων της είναι η κτηνοτροφία.

Περίφημη είναι η ξινομυζήθρα της και τα
πιπεράκια, ως ορεκτικό ή σαν μεζές με το ουζάκι.

Τα τοπικά πιάτα αν και απλά, έχουν ιδιαίτερο
ενδιαφέρον. Τα αρωματικά φασκόμηλο, δενδρολίβανο, σχίνο, κάπαρη,
λιφωνάκια κ.ά. δίνουν μια διαφορετική γευστική διάσταση. Στη Μύλο
έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στα γλυκίσματα. Το κουφέτο, η
καρπουζόπιτα, οι μαρμελάδες, τα γλυκά του κουταλιού είναι μερικά
τοπικά μικρά, αριστουργήματα.

Η Μήλος, ένα εντελώς ξεχωριστό νησί των
νοτιοανατολικών Κυκλάδων, γεννημένη μέσα από την ηφαιστειακή λάβα,
μοιάζει να αναδύθηκε από τα καταγάλανα νερά του Αι­γαίου.
Πανέμορφες παραλίες, σμιλεμένες από την αρμύρα της θάλασσας,
σπηλιές μυστηριακές, διάσπαρτα γλαρονήσια, απίστευτοι χρωματισμοί
στις αμμουδιές και μικρές λίμνες με αχιβάδες συνθέτουν ένα
ειδυλλιακό τοπίο.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ  ΣΥΝΤΑΓΕΣ  ΤΗΣ
ΜΗΛΟΥ

Αδιαγγουρένια: Πίτα γλυκιά που
φτιάχνεται από τη σάρκα του καρπουζιού, αλεύρι, σουσάμι και άφθονο
μέλι.

Αφρίτης: Το χοντρό αλάτι που
μαζεύεται το καλοκαίρι από τις λακκούβες ανάμεσα στις απότομες
πλαγιές.

Καρπουζόπιτα: Κοινό έδεσμα που
«μοιράζονται» η Φολέγανδρος, η Κίμωλος και η Μήλος, η
καρπουζόπιτα είναι ένα ευρηματικό λαϊκό γλυκό της ελληνικής
κουζίνας. Στη Μήλο, στο τέλος του καλοκαιριού, όταν τα καρπούζια
είναι λιγότερα γλυκά, φτιάχνουν την καρπουζένια ή καρπουζόπιτα, που
πρέπει να είναι αρκετά λεπτή και να έχει αρκετό μέλι.

Κορκοκύλες: Μικρά άνυδρα
ξυλάγγουρα που, μαζί με τα ντόπια αμπελοφάσουλα, είναι τα κυριότερα
λαχανικά του καλοκαιριού Φολεγανδρίτικου τραπεζιού.

Κουλούρες: Κερά και λεπτά
κουλούρια με γλυκάνισο και σουσάμι, που διατηρούνται για μήνες
αναλλοίωτα. καταναλώνονται κυρίως το πρωί μαζί με ένα κομμάτι
τυρί.

Κουφέτο: Είναι το κατεξοχήν
γαμήλιο γλυκό του νησιού. Φτιάχνεται με βάση τη γλυκιά κολοκύθα του
νησιού, που καλλιεργείται σχεδόν παντού. Είναι στρογγυλή και η
φλούδα της λευκή.

Μανουρόπιτες: Η μεγάλη εκδοχή
ενός κρητικού καλτσουνιού ή ενός μηκονιάτικου τριμπητού. Φτιάχνεται
κυρίως τη άνοιξη.

Ματιές: Χοιρινά έντερα γεμισμένα
με ρύζι και σταφίδες, κανέλα και γαρίφαλα.

Ματσάτα: Χειροποίητα ζυμαρικά
(λαζάνια) που βράζονται και σερβίρονται με κοκκινιστό κόκκορα ή
κουνέλι. Παρασκευάζονται στο χέρι την ημέρα που θα μαγειρευτούν.
Στην Άνω Μεριά θα βρείτε αρκετά εστιατόρια που φτιάχνουν
«ματσάτα», όμως θα πρέπει να τα παραγγείλετε τουλάχιστον
5-6 ώρες πριν.

Μάτσι: Ψιλό χειροποίητο
λαζανάκι, που βράζεται στο γάλα και ονομάζεται
«ματσόγαλα».

Νιζιλάδια: Είδος πηχτής με
χοιρινό, αρτυμένης όμως με ζαφορά.

Ντοματοζούμι: Αυτό το εξαιρετικό
ορεκτικό ήταν παλαιότερα το προσφάι των φτωχών και των παιδιών.

Παστέλι: Αληθινό παστέλι, όχι με
ζάχαρη, αλλά με μέλι. κομμένο σε μικρούς ρόμβους. Προσφέρεται σε
γάμους αντί για κουφέτα.

Σιρινάκι: Κουλούρα της
Πρωτοχρονιάς, διακοσμημένη με σχέδια, αμύγδαλα και σουσάμι,. Δεν
τρώγεται αλλά κρεμιέται στην κουζίνα του σπιτιού, όπου παραμένει
έναν ολόκληρο χρόνο για το «καλό».

Σκορδολάζανα: Λαζάνια που
βράζονται σε άφθονο νερό και σερβίρονται αφού αναμειχθούν με μια
ελαφριά σκορδαλιά ή με κόκκινη σάλτσα.

Ακόμα και σήμερα που ο τουρισμός γνωρίζει μεγάλη
ανάπτυξη στο νησί, ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί υπέροχα ψάρια
φτιαγμένα σούπα (κακαβιά), αν και το δυνατό σημείο του νησιού
θεωρούνται οι αστακοί. Στα γραφικά εστιατόρια του λιμανιού, στον
Αδάμαντα, στην Πλάκα και στον Προβατά, μπορείτε να γευτείτε τα
παραδοσιακά κυρίως κατσικίσια τυριά, όπως τη μανούρα, το
τουλουμοτύρι και την ξινομυζήθρα. Με βάση τη μανούρα, οι φούρνοι
του νησιού φτιάχνουν την τυρόπιτα, η οποία αρωματίζεται με άφθονο
δυόσμο.

Top