Σύμφωνα με τη μυθολογία κατά την περίοδο του πολέμου των ολύμπιων θεών με τους Τιτάνες, ο Ποσειδώνας καταδίωξε τον Γίγαντα Πολυβώτη σε στεριά και θάλασσα, μέχρι που και οι δύο έφθασαν στην Κω. Εκεί ο θεός της θάλασσας απέσπασε με την τρίαινά του ένα τεράστιο κομμάτι από το νησί του Ιπποκράτη, το εκφενδόνησε και πλάκωσε τον τρομερό Τιτάνα.
Η Νίσυρος μέχρι και πριν από περίπου 150.000 χρόνια, ήταν ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο, που μέσω εκρήξεων άρχισε να αναδύεται από τη θάλασσα, σχηματίζοντας έτσι έναν χερσαίο κώνο. Πήρε τη σημερινή της μορφή γύρω στο 1888, καθώς τότε καταγράφηκε και η τελευταία ισχυρή έκρηξη του ηφαιστείου.
Εκτός από το ηφαίστειο, η Νίσυρος έχει να επιδείξει και άλλες ομορφιές τις οποίες αξίζει να τις ανακαλύψετε. Μία από αυτές είναι το Μανδράκι η πρωτεύουσα και εμπορικό λιμάνι της Νισύρου.
Η προκυμαία είναι γεμάτη από ταβέρνες και τουριστικά καταστήματα. Γύρω από την πλατεία Ηρώων, με το μνημείο για τους ήρωες του πολέμου ξεκινούν δαιδαλώδη δρομάκια που σας περιμένουν να τα εξερευνήσετε.
Τα δαιδαλώδη λιθόστρωτα σοκάκια με τα βοτσαλωτά ψηφιδωτά, που υπάρχουν σε κάθε πλατεία του οικισμού, τα γραφικά λευκά σπίτια με τα πολύχρωμα πορτοπαράθυρα αντικατοπτρίζουν το παραδοσιακό ύφος ολόκληρου του νησιού.
Στα εστιατόρια και τα καφέ του παραλιακού δρόμου, στα καφενεία της πλατείας Ηλικιωμένων με τον παχύ ίσκιο που δημιουργεί ο τεράστιος Βίκος καταμεσής, παντού ένα χαμόγελο και μία καλή κουβέντα υποδέχονται τον επισκέπτη.
Μία επίσκεψη στον εντυπωσιακό βράχο που υψώνεται στην άκρη του χωριού επιβάλλεται. Στην κορυφή του υπάρχουν τα ερείπια του κάστρου χτισμένο από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη, το 1325.
Μέσα στο κάστρο βρίσκεται η μεγαλόπρεπη Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής, που είναι χτισμένη κυριολεκτικά στην άκρη του γκρεμού. Στη βιβλιοθήκη της Μονής φυλάσσονται σπάνιες εκδόσεις και εκκλησιαστικοί θησαυροί.
Επιστρέφοντας από το Κάστρο μπορείτε να δείτε μια παραδοσιακή νησιώτικη κατοικία, κεντήματα και άλλα αντικείμενα στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο.
Πίσω από τον τεράστιο βράχο βρίσκεται η παραλία Χοχλάκοι. Ηφαιστειογενή μαύρα βότσαλα καλύπτουν την ακτή της. Αν βρεθείτε εκεί κατά τη δύση του ηλίου, τότε θα έχετε την τύχη να απολαύσετε ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα που έχετε δει.
Σε απόσταση περίπου 1,5χλμ., από το Μανδράκι, υπάρχουν και τα Ιαματικά Λουτρά Μανδρακίου.
Καραβάκια ξεκινούν από το Μανδράκι για τον μικροσκοπικό νησάκι του Αγίου Αντωνίου και το Γυιλί, με το ορυχείο ελαφρόπετρας. Από το Μανδράκι ξεκινούν επίσης και λεωφορεία για το ηφαίστειο.
Δεν είναι δυνατό να πάει κάποιος στο νησί και να μην επισκεφθεί το ηφαίστειο. Στην διαδρομή βλέπετε καταπράσινες εκτάσεις με ελιές και άλλα δέντρα αλλά και το γκριζοκίτρινο σεληνιακό τοπίο. Το κέντρο του νησιού είναι μια ημιενεργός καλδέρα, που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του Ηφαιστείου. Την επιφάνεια της καλδέρας καταλαμβάνουν κρατήρες και πέντε λόφοι ηφαιστειακής λάβας. Στην καλδέρα υπάρχουν πολλοί κρατήρες, γεμάτοι νερό. Ο μεγαλύτερος κρατήρας του Στεφάνου έχει διάμετρο 300μ. και βάθος 30μ., παραμένει και σήμερα ενεργός, υπάρχουν θερμές πηγές, λάκκοι με αναβράζουσα λάσπη και οπές απ’όπου βγαίνουν αέρια, σε μορφή ατμού, σε θερμοκρασία 98οC. Ενώ η μυρωδιά από θειάφι είναι πολύ έντονη.
Εκτός του προαναφερθέντος κρατήρα, στην ίδια περιοχή υπάρχουν άλλοι τέσσερις, που χωρίς να είναι το ίδιο εντυπωσιακοί, συμβάλλουν τα μέγιστα στη δημιουργία ενός κιτρινόχρωμου σεληνιακού τοπίου, που όμοιό του δύσκολα θα συναντήσετε σε άλλο μέρος της Ελλάδας.
Στη Νίσυρο εκτός απο το Μανδράκι υπάρχουν άλλοι τρεις οικισμοί.
Ο παλαιότερος είναι ο ορεινός Εμπορειός, που βρίσκεται χτισμένος σε μία κατάφυτη περιοχή, στο κέντρο του νησιού. Είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο και τα περισσότερα κτίρια ερειπωμένα. Στη είσοδο του χωριού, μία πετρόχτιστη καμάρα, οδηγεί σε ένα φυσικό χαμάμ, απόρροια των θερμών ιαματικών πηγών που υπάρχουν σε ολόκληρο το νησί.
Δεύτερος σε παλαιότητα, αλλά εξίσου γραφικός είναι ο οικισμός των Νικιών. Τα Νικιά, όχι μόνο κατοικούνται αλλά και διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση. Σχεδόν όλα τα σπίτια είναι βαμμένα με αστραφτερό λευκό, ενώ οι πόρτες και τα παράθυρά τους φέρουν το νησιώτικο μπλε. Τα ασβεστωμένα στενά σοκάκια σε προσκαλούν να τα περπατήσεις, για να φτάσεις στην κεντρική βοτσαλωτή πλατεία, την Πόρτα.
Ο τελευταίος οικισμός, αλλά νεότερος είναι οι Πάλλοι. Ένα παραθαλάσσιο ψαροχώρι με λιμανάκι, όπου μπορούν να δένουν καΐκια, αλλά και μικρά ιδιωτικά σκάφη. Κατά μήκος του υπάρχουν ταβέρνες για φρέσκο ψάρι και ούζο. Στους Πάλλους βρίσκονται και τα Ιπποκράτεια Λουτρά που φημίζονται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, καθώς και οι πιο αξιόλογες παραλίες του νησιού, οι Λυές και η Παχιά Άμμος. Για τη δεύτερη θα χρειαστεί να περπατήσετε περίπου δέκα λεπτά σε ένα μικρό μονοπάτι στην πλαγιά του λόφου, αλλά αξίζει ο κόπος.
Στη Νίσυρο, δεν πρόκειται να συναντήσετε ούτε κλαμπ, ούτε κυριλέ εστιατόρια, ούτε resorts, αλλά παρεΐστικα μπαράκια, γραφικά ταβερνάκια και συμπαθητικά ξενοδοχεία. Οι λιγοστοί κάτοικοι προσπαθούν να κρατήσουν το νησί γνήσιο αυθεντικό προσφέροντας αληθινή φιλοξενία.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων έτσι και η Νίσυρος, φημίζεται για τα πανηγύρια της. Αν βρεθείτε εκεί τον Ιούνιο πηγαίνετε στο πανηγύρι του Αγίου Νικήτα, που γιορτάζει στις 21 Ιουνίου, ενώ στις 27 Ιουλίου επισκεφθείτε το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα. Το πιο γνωστό πανηγύρι, αλλά και αυτό που συγκεντρώνει τους περισσότερους επισκέπτες είναι αυτό που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο στο Μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής.
ΑΓΟΡΕΣ
Από τη Νίσυρο θα αγοράσετε θυμαρίσιο μέλι και ντόπιο τυρί, δύο από τα βασικά τοπικά προϊόντα, που φημίζονται για την ποιότητα και τη γεύση τους. Εν όψει των καλοκαιρινών περιπάτων σας στο νησί, ανάμεσα στους υπαίθριους πάγκους, θα δείτε σε αφθονία την ελαφρόπετρα, το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν του νησιού. Όλα αυτά θα τα βρείτε σε μικρά, παραδοσιακά μαγαζάκια, αλλά και στα τοπικά πανηγύρια που λαμβάνουν χώρα καθόλη τη διάρκεια του καλοκαιριού