ΠΛΩΜΑΡΙ: Η ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΤΟΥ ΟΥΖΟΥ
Στη διαδρομή προς το Πλωμάρι θα δείτε
κυπαρίσσια κηπευτικά αριστερά και δεξιά του δρόμου. Φτάνοντας στο
Πλωμάρι η εικόνα αλλάζει. Αμέτρητες ψαρόβαρκες,
πέτρινα καλντερίμια, παλιά καφενεία. Παλιά γκρεμισμένα βιομηχανικά
κτίρια μαρτυρούν ιστορίες άλλων εποχών.
Το Πλωμάρι, στη θέση που το βλέπετε σήμερα,
άρχισε να υπάρχει μετά το 1843, δηλαδή μετά από τις τρεις μεγάλες
πυρκαγιές που κατέστρεψαν το σημερινό Μεγαλοχώρι ή Παλιό Πλωμάρι.
Οι κάτοικοί του συγκεντρώθηκαν τότε στον Ποταμό, μια μικρή ναυτική
σκάλα με λίγα σπίτια, που ήταν το επίνειο του ορεινού Πλωμαρίου,
χτισμένη μέσα στην κοίτη του Σεδούντα.
Το Πλωμάρι ήταν η πόλη της Λέσβου με τα
περισσότερα εργοστάσια, ενώ στις μικρές σκάλες του λιμανιού του,
ιστιοφόρα, μπρατσέρες, τσερνίκια, τρεχαντήρια και τράτες φόρτωναν
τα εμπορεύματα και έφευγαν για τη Μασάλια και την Αίγυπτο. Το
Πλωμάρι είναι τόπος αμιγώς ναυτικός, ακόμα και σήμερα, που μόνο οι
ψαρόβαρκες έμειναν από την παλιά ναυτική του δύναμη.
Πρόσφατα δημιουργήθηκε μαρίνα
για 62 τουριστικά σκάφη, βυθίσματος από 2,5 μέχρι 4,5 μέτρα, η
οποία διαθέτει όλες τις απαραίτητες παροχές για μια άνετη διαμονή
και ανεφοδιασμό των σκαφών. Είναι η μοναδική οργανωμένη στο
νησί.
Η ναυπηγική αναπτύχθηκε σε
στενή σχέση με το εμπόριο. Ένα από τα μυστικά της πλωμαρίτικης
ναυπηγικής τέχνης ήταν ο ιδιότυπος τρόπος κατασκευής. Τα σκάφη
κατασκευάζονταν πρώτα σε κλίμακα, με τη μορφή ξύλινων ομοιωμάτων
(μοντέλων) και στη συνέχεια μεταφέρονταν οι διαστάσεις τους σε
μεγέθυνση στον ταρσανά.
Ο οικισμός του Πλωμαρίου έχει τα σπίτια,
γαντζωμένα λες, στο λόφο, διώροφα και τριώροφα, τα περισσότερα
αρχοντόσπιτα, με μεγάλα παράθυρα και μπαλκόνια, βαμμένα με όμορφα
χρώματα κατά τη λεσβιακή παράδοση. Μοιάζουν να κρέμονται πάνω από
τη θάλασσα που έφτανε παλιότερα μέχρι τους τοίχους τους. Οι
σιδεριές των μπαλκονιών, τα πέτρινα σκαλίσματα και τα διακοσμητικά
σχέδια στις ξύλινες πόρτες, είναι πραγματικά έργα τέχνης.
Το ωραιότερο κτήριο όλων θα το δείτε στην
πλατεία της προκυμαίας και είναι το Αθανασιάδειο, το παραδοσιακό
«καφενείο της εκκλησίας», με τις μεγάλες ξύλινες τζαμόπορτες,
αετώματα και το μονόγραμμα του δωρητή μαζί με τη χρονολογία κτίσης
(1900) στην πρόσοψη.
Μετά το γεφυράκι, στη μικρή πλατεία με τον
πελώριο πλάτανο θα δείτε ένα κίτρινο κτίριο με μεγάλα παράθυρα.
Είναι το Κέντρο Πολλαπλών Χρήσεων «Βενιαμίν ο Λέσβιος», στο οποίο
στεγάζεται το Μουσείο Σαπωνοποιίας. Στο ισόγειο θα
δείτε την έκθεση για το Εμπορικό, βιομηχανικό και ναυτικό Πλωμάρι
των αρχών του 20ου αιώνα», η οποία περιλαμβάνει σχέδια,
φωτογραφίες και περιγραφή των σκαφών που αποτελούσαν το στόλο του
Πλωμαρίου στα μέσα του 19ου και στις αρχές του
20ου αι. Υπάρχουν επίσης φωτογραφίες καθώς και κείμενα
που εξηγούν τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής του σαπουνιού, μια
αναπαράσταση του σαπωνοποιείου και του τρόπου λειτουργίας του.
Μην φύγετε πριν ανακαλύψετε τις μονάδες
παραγωγής του ούζου. Εδώ δραστηριοποιούνται οι οικογενειακές
επιχειρήσεις Ποτσιλάδη, Βαρβαγιάννη, Γιαννατσή,
Αρβανίτη. Για το τέλος αφήστε την επίσκεψη στο
Μουσείο του Ούζου, το οποίο βρίσκεται στις
εγκαταστάσεις της Ποτοποιΐας Βαρβαγιάννη στην είσοδο του
χωριού.
Κλείστε το ταξίδι σας εδώ κλασικά με ούζο στα
παλιά καφενεία, παρέα με τους ντόπιους.
Αφήνοντας το κέντρο και πηγαίνοντας προς τη
Μελίντα, ο στενός παραλιακός δρόμος σας φέρνει ανηφορίζοντας στη
συνοικία Αμμουδέλι, στην έξοδο του Πλωμαρίου.
