ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Ο νομός πήρε την ονομασία του από το οροπέδιο του Λασιθίου, που
βρίσκεται στην οροσειρά της Δίκτης, σε υψόμετρο 850 περίπου.
Πρόκειται για ένα σχεδόν τέλειο επίπεδο με μέγιστο μήκος 10χλμ. και
πλάτος 5χλμ. γεμάτος πετρόκτιστους και μη ανεμόμυλους (περίπου
10.000), που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για να αντλούν τα
νερά του υπεδάφους. Είναι η μεγαλύτερη πεδιάδα της Κρήτης και το
μεγαλύτερη και ψηλότερο οροπέδιο της χώρας.

Ο νομός αποτελείται από τέσσερις επαρχίες, της
Μιραμπέλλου, του Λασιθίου, της Ιεράπετρας και της Σητείας
,
ενώ φιλοξενεί επίσης ένα πλήθος αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.
Στην ανατολική Κρήτη ήκμασαν μεγάλα κέντρα του μινωϊκού πολιτισμού
(Ζάκρος, Παλαίκαστρο, Γουρνιά, Μόχλος, Μύρτος, Μίλατος κ.ά.) και
σπουδαίες πόλεις των ιστορικών χρόνων όπως η Ιεράπυτνα, ο Ιτανος, η
Ολούς, η Ητεία, η Άμπελος, η Πραισός, ο Ίστρων, η Ώλερος και η
Μάλλα. Ακόμα, στα μεσαιωνικά χρόνια κτίστηκαν ενετικά φρούρια και
επαύλεις (Καλές Ιεράπετρας, Καζάρμα Σητείας, Σπιναλόγκας,
Μιραμπέλλου, έπαυλη Ετιάς) καθώς και αρκετά μοναστήρια (Τοπλού,
Καψά, Αρετίου, Βιδιανής, Κρουσταλλένιας).

Οι κάτοικοι του νομού, ασχολούνται με τη γεωργία, λιγότερο με
την κτηνοτροφία και κατά τόπους με τον τουρισμό. Είναι
«δεμένοι» με τον τόπο τους και συγχρόνως πολύ
φιλόξενοι.

Στο νομό θα βρείτε επίσης 1.300 σπήλαια, μεταξύ των οποίων το
Δικταίον Άντρον, του Μιλάτου και της Τράπεζας, 40 φαράγγια, 6
οροπέδια (Λασιθίου, Καθαρού, Ομαλού Βιάννου, Λιμνάκαρου, Νισσίμου,
Χανδρά), το περίφημο φοινικόδασος στο Βάϊ, όλα σχεδόν τα 2.000 είδη
φυτών της Κρήτης, όμορφα χωριά που ακόμη δεν τουριστικοποιήθηκαν,
καθώς η Ελούντα, γνωστή για τα πολυτελή ξενοδοχεία της.

Τρεις είναι οι μεγάλες πόλεις του νομού, ο Άγιος
Νικόλαος, που είναι και η πρωτεύουσά του, η Σητεία στα ανατολικά
και η Ιεράπετρα στα νότια
.

Το φοινικόδασος στο Βάϊ δεν είναι το μοναδικό
στην Κρήτη, αλλά είναι το μεγαλύτερο. Έχει έκταση 250στρ., όπου
υπάρχουν περίπου 5.000 φοίνικες. Η ονομασία προέρχεται από τα βάγια
– και όπως, ονομάζουμε τα κλαδιά του φοίνικα. Είναι μία υπέροχη
παραλία, που σκιάζεται από τους φοίνικες και θυμίζει καρτ-ποστάλ.
Το φοινικόδασος έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός. Κατά την παράδοση,
οι φοίνικες έχουν φυτρώσει από τους χουρμάδες που έφεραν Φοίνικες
έμποροι ή στρατιώτες του Πτολεμαίου ή Σαρακηνοί επιδρομείς. Καλή η
παράδοση, αλλά πολλές φορές απέχει από την αλήθεια. Βάσει των
ιστορικών πηγών, στην Κρήτη υπήρχαν από τα αρχαία χρόνια. Οι δε
φοίνικες στα Βάϊ είναι ενδημικοί.

Στο πλάι της παραλίας, προς τα σκαλάκια που οδηγούν στο
παρατηρητήριο, βρίσκονται ένα εστιατόριο και μια καφετέρια με
καρέκλες και τραπεζάκια μέσα σε ένα όμορφο πλάτωμα ανάμεσα στους
φοίνικες.

ΝΑ ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

Τις μοναδικές τοιχογραφίες σε δύο στρώματα στο εκκλησάκι του
Αγίου Νικολάου. Το πρώτο στρώμα ανήκει στην περίοδο της
Εικονομαχίας του 9ουαι., με γυτικά και γεωμετρικά
θέματα.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγίου Νικολάου. Στις 7 αίθουσές του
θα δείτε πλουσιότατα εκθέματα από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τη
Ρωμαϊκή περίοδο.

Το νησάκι – φρούριο της Σπιναλόγκας, το οποίο ο Spratt αναφέρει
σαν «μικρό Γιβραντάρ».

Την Κριτσά, για να δείτε το σκηνικό της ταινίας του Ντασσέν
«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται».

Την Παναγία την Κερά, που βρίσκεται λίγο πριν
από την Κριτσά. Είναι τρίκλιτος ναός, τα κλίτη του οποίου ιδρύθηκαν
σε διαφορετικές περιόδους. Το κεντρικό κλίτος με τον τρούλο είναι
αφιερωμένο στην Παναγία και έγινε τον 13οαι. Τα άλλη
κλίτη είναι της Αγίας Άννας και του Αγίου Αντωνίου. Ο ναός έχει
εξαίρετες και ανεκτίμητες τοιχογραφίες διαφορετικών εποχών και
περιόδων. Στο κλίτος της Αγίας Άννας (14οςαι.) οι
τοιχογραφίες είναι της Παλαιολόγειας αναγέννησης, ανήκουν στη
μακεδονική σχολή και θεωρούνται οι πιο σημαντικές στην Κρήτη.

Την ευκαιρία για μία βόλτα στο οροπέδιο του Καθαρού, όπου εκτός
από ανέγγιχτη Κρήτη και γνωριμίες (χρήσιμες!) με τυροκόμους μπορεί,
αν περπατήσετε πολύ, να βρείτε σιαγόνες προϊστορικών ιπποποτάμων
και νάνων ελεφάντων!

Το Δικταίον Άντρον ή σπήλαιο του Ψυχρού.
βρίσκεται πάνω από το χωριό Ψυχρό, στο οροπέδιο Λασιθίου, σε ύψος
1.024μ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους
στην Κρήτη. Από την αρχή των παλαιοανακτορικών χρόνων έγινε τόπος
λατρείας της θεάς Μητέρας και συνδέθηκε με τη γέννηση του Δία, που
φέρει και το επίθετο Δικταίος. Η λατρεία κράτησε 2.000 χρόνια.

Καζάρμα (Casa di arma) στη Σητεία. Ήταν ο στρατώνας της φρουράς
ή το διοικητήριο κατά την ενετοκρατία. Η οχύρωση της πόλης και η
Καζάρμα χρονολογούνται στην Ύστερη Βυζαντινή περίοδο. Οι πειρατικές
επιδρομές, όμως, οι συχνές επαναστάσεις των κατοίκων κατά τη
διάρκεια της ενετικής κατοχής, ακόμα και οι σεισμοί, επέφεραν
αλλεπάλληλες καταστροφές στα τείχη και στην Καζάρμα, μέχρι που οι
ίδιοι οι Ενετοί αναγκάστηκαν να τα καταστρέψουν με σκοπό να τα
επιδιορθώσουν, πράγμα που δεν έγινε τελικά. Η Καζάρμα σήμερα έχει
αναστηλωθεί και είναι ανοιχτή στο κοινό, προσφέροντας πανοραμική
θέα στον κόλπο και στην πόλη της Σητείας.

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της
πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κορνάρεια), όπως
θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις εικαστικών
τεχνών κλπ.

Το Φαράγγι του Χα είναι ένα χαρακτηριστικό του
αναγλύφου της περιοχής. Θεωρείται από τα αγριότερα φαράγγια της
Ελλάδας, ένα σπάνιο μορφολογικό φαινόμενο της φύσης. Είναι ένας
παρθένος βιότοπος, ανέγγιχτος από τον άνθρωπο, επειδή η διαμόρφωσή
του είναι τέτοια που απαγορεύει στον οποιονδήποτε να το διασχίσει ή
να το εκμεταλλευτεί. Η είσοδός του είναι πολύ στενή περίπου 3μ.,
ενώ το μήκος του είναι γύρω στα 1.000μ.

Το χωριό Επισκοπή, που πήρε το όνομά του από
τον επίσκοπο Gaspar Viviani, ο οποίος είχε την έδρα του στο χωριό.
Η επισκοπή του Βιβιάνι ήταν η περιφημότερη στην εποχή της. Κάτω
ήταν στρωμένη με μωσαϊκό και οι τοίχοι ήταν γεμάτοι τοιχογραφίες,
από τις οποίες σήμερα λίγες σώζονται. Το χωριό έχει εύθυμους,
φιλόξενους κατοίκους και μια καταπράσινη πλατεία με πλατάνια, όπου
στα καφενεία της μπορείτε να απολαύσετε καλή Κρητική κουζίνα,
μεζέδες και ρακή. Αν αισθάνεστε …αμαρτωλός, επισκεφτείτε την
Παναγιά την Εφτάτρουλη, στο κέντρο του χωριού, που είναι κτισμένη
με πελεκητή πέτρα, για να ανάψετε ένα κεράκι.

Τον αρχαιολογικό χώρο του Ζάκρου, στα 41χλμ. από τη Σητεία, στο
μυχό ενός ομώνυμου κολπίσκου με βοτσαλωτή παραλία, όπου θα δείτε το
τέταρτο σε έκταση ανάκτορο της Κρήτης.

Τη Μονή Τοπλού, που είναι από τις πιο μεγάλες
και πλούσιες μονές της Κρήτης, κοντά στο ακρωτήριο Σίδερο, 21χλμ.,
από τη Σητεία. Είναι μονή Σταυροπηγιακή και είναι κτισμένη σαν
φρούριο. Είναι γνωστή και ως Παναγιά η Ακρωτηριανή, αλλά ονομάστηκε
Τοπλού από τους Τούρκους, γιατί είχε κανόνι για να αμύνεται στους
πειρατές από την εποχή της Ενετοκρατίας.

Κτίστηκε κατά τα τέλη του 15ουαι. Το κυρίως κτίριο
είναι τριώροφο και έχει έκταση 800τ.μ., Στο ισόγειο υπάρχουν 9
κελιά, 3 αποθήκες για λάδι, και κρασί και μία για σιτηρά. Στον
πρώτο όροφο υπάρχουν 20 αίθουσες με μαγειρεία, ξενώνες κλπ. και
στον δεύτερο 8 αίθουσες.

Στο εσωτερικό υπέρθυρο εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα, που
παριστάνει ανάγλυφο σταυρό που τον στηρίζουν δελφίνια. Κοντά στη
μονή βρίσκεται η εικόνα της Θεοτόκου. Οι Τούρκοι, όταν κατέκτησαν
την Κρήτη, κατέστρεψαν τη μονή, η οποία ερήμωσε για αρκετό καιρό.
Το 1704 έγινε Σταυροπηγιακή κι έτσι εξασφάλισε την πατριαρχική
προστασία, αλλιώς θα είχε διαλυθεί με τις αλλεπάλληλες καταστροφές
των Τούρκων.

Αν αποφασίσετε να την επισκεφτείτε, θα βρείτε ένα ζεστό
καλωσόρισμα και εξαίρετο γλυκό κρασί.

Τον Μόχλο, ένα γραφικό ψαροχώρι στη βόρεια ακτή της Σητείας, που
έχει πλούσια αρχαία ιστορία. Η περιοχή κατοικήθηκε από την
Πρωτομινωϊκή ως την Υστερομινωϊκή περίοδο. Ο Μόχλος είναι θέρετρο
και θεωρείται τοπίο σπάνιας ομορφιάς.

Top